Baltische staten en Rusland 2004

1 mei zijn we vertrokken voor 2 maanden naar de Baltische Staten en Rusland. Frans. Riëtte en Meis waren weer onze reisgenoten. De eerste dag hebben we in Rinteln op een mooie camperplaats aan de Weser overnacht. Rinteln is een klein stadje met een historisch centrum. De volgende dag zijn we doorgereden tot in Potsdam. Hier hebben we het Paleis en park Sanssoucië bezocht. Potsdam heeft een oude Russische wijk die erg interessant is. Hier staan orthodoxe kerken en originele Russische houten huizen. Deze zijn gebouwd rond 1700. Potsdam heeft ook een Nederlandse wijk. Hier staan huizen met trap- en klokgevels. Het was alsof we door een stadje in Nederland liepen te slenteren. Op de markt verkochten ze ook asperges die in dit gedeelte van Duitsland net zoveel verbouwd worden als bij ons in Noord Limburg.

In Berlijn via de Glienicke Brücke, waar in de koude oorlog spionnen werden uitgeleverd, naar de wijk Kreuzberg gereden. Hier was midden tussen de herenhuizen een camperplaats. De plekken waren klein en de eigenaresse kwam regelmatig langs om te kijken of we ons netjes aan de regels hielden. Een stadswandeling gemaakt langs een aantal bezienswaardigheden. Eerst naar checkpoint Charlie. Dit was een grensovergang in de koude oorlog tussen Oost en West Berlijn. Er was ook een museum waar de geschiedenis van de koude oorlog te zien was. De restanten van de muur gezien. Deze is grotendeels afgebroken maar op een paar plaatsen hebben ze stukken laten staan.

De Brandenburger Tor en Reichstag zijn erg indrukwekkend, vooral de glazen koepel van de Reichstag. Op het plein voor de Brandenburger Tor waren ze bezig om een Joods monument te maken. Hier komen honderden pilaren te staan van verschillende hoogtes. Over Unter die Linden naar de Berliner Dom gewandeld. Een bezoek gebracht aan het Pergamonmuseum. Het museum heeft veel archeologische vondsten uit het Midden Oosten. De Fernsehturm was het laatste wat we deze dag hebben aangedaan. De toren heeft op 203 meter hoogte een uitkijk etage. De lift brengt je in luttele seconden naar boven. Op 207 meter hoogte is een restaurant. Het restaurant draait langzaam rond en in een half uur is er een complete ronde gemaakt. Het uitzicht op Berlijn is schitterend. Met de U-Bahn zijn we weer terug naar de camper gegaan. De volgende dag weer met de U-Bahn naar het centrum van Berlijn. Het KaDeVa ( Kaufhof Des Westen)was een prachtig warenhuis te vergelijken met Harrods in Londen. Er is werkelijk alles te koop maar ver boven ons budget. Over de Kürfüsten Dam geslenterd en met de U-Bahn weer terug. In de buurt van de camperplaats heerlijk met Floor naar een park gegaan. Floor en Ton zijn niet van die grote stadfans.

De volgende morgen dwars door Berlijn naar Slot Charlottenburg. Hier hebben de keizers van Pruisen gewoond. Het Slot lag in een prachtig park waar we na bezichtiging van het Slot heerlijk hebben gewandeld. Om Berlijn uit te komen was een hele klus. Er waren wegen afgesloten zodat we niet op de rondweg konden komen maar vele kilometers verder pas op de goede weg uit kwamen. In Petersdorf net voor de Poolse grens in het bos een plek gevonden om te overnachten.

De Poolse grens waren we zo over. Meteen na de grens hebben we getankt, de diesel is hier aanmerkelijk goedkoper dan in Duitsland. In Poznan hebben we wat rondgekeken De stad viel wat tegen. Overnacht hebben we op een parkeerplaats langs de snelweg. De volgende dag zijn we naar Sochaczew gereden. Hier heeft Frans een aantal maanden op de Marsfabriek gewerkt. Helaas was de beveiliging na alle aanslagen wereldwijd verscherpt en mochten we het terrein niet op. Dwars door Warschau naar de Wit Russische grens gereden. Het weer was erg slecht. De wegen werden na Warschau ook steeds slechter. Veel aquaplaning en grote gaten in het wegdek. In Bailowieza een overnachtingsplek gevonden. Hier stonden we in het nationaal park van de oerbossen. Dit zijn de laatste oerbossen in Europa en hier komen nog wisenten ( de Europese buffel) in het wild voor. Het nationaal park ligt gedeeltelijk in Polen en Wit Rusland.Rond de parkeerplaats waren souvenirwinkeltjes en restaurantjes. We hebben met zijn allen een koets gehuurd en een tocht door de omgeving gemaakt. We zijn in een dierentuin geweest waar wisenten aanwezig waren en hebben een museum bekeken waarin de oerbossen centraal stonden. Dit kon alleen met een gids en duurde maar liefst ander half uur. De dag afgesloten op het terras langs de camper met een heerlijke pul Pools bier.

De volgende morgen hebben we een excursie met gids gedaan in het nationaal park. We hebben 3 uur lang door de stromende regen gewandeld en waren tot op het bot nat en koud toen we terug kwamen. De gids was een stevige Poolse dame die er flink de pas in had. De oerbossen zijn schitterend. Veel paddenstoelen van zeer groot formaat, hele dikke oude bomen en veel grote waterpartijen. Bij terugkomst stond er een Nederlands busje langs ons. Deze bleek van een natuurfotograaf te zijn. We hebben hem uitgenodigd en met zijn allen in de camper koffie gedronken. Op zijn laptop hebben we naar prachtige natuur foto’s gekeken die hij over de hele wereld had gemaakt.
Omdat het nog steeds regende zijn we vertrokken richting Litouwen. Voor we er erg in hadden waren we de grens al gepasseerd. We hoefden geen paspoort of autopapieren te laten zien. Nergens een kantoortje gezien om geld te wisselen of een verzekering af te sluiten. Een kilometer of 10 achter de grens in Lazdijai op een parkeerplaats bij een sjasliek tentje gegeten en daar ook overnacht. De eigenaar van het eettentje bleek een Armeense vluchteling te zijn die goed Duits sprak.

De volgende morgen in de weer met het afsluiten van een autoverzekering. De Baltische Staten stonden niet op de groene kaart. Bij een verzekeringsbureau in Lazdija werd ons verteld dat vanaf 1 mei de Baltische staten lid waren geworden van de EU. Dit zou inhouden dat onze verzekering geldig was. Zo wantrouwig als we waren wilden we dit wel bevestigd hebben door onze eigen verzekering. Er werd naar Nederland getelefoneerd en na een paar uur was het duidelijk. We waren verzekerd maar de nieuwe landen stonden nog niet op de groene kaart.

De wegen waren goed te berijden en er was weinig verkeer. De levensstandaard was hier aanmerkelijk lager dan in Polen. In de buurt van Trakai aan een meer een soort camping gevonden. Hier stonden houten vakantiehuisjes en er was plek om de tent op te zetten. Besloten om hier te blijven. We hadden de saunablokhut voor ‘s avonds besproken. De sauna werd verwarmt met hout en er stonden berkentakken waarmee je elkaar kon ‘slaan’ in de sauna. Hierdoor reinig en stimuleer je de huid optimaal. Vanuit de sauna konden we ons in het meer afkoelen.

In Trakai het waterslot bekeken. Het stond in een meer en was bereikbaar via een lange houten brug. Het was er erg toeristisch wat te merken was aan alle souvenirkraampjes die vooral veel barnsteen en houten speelgoed verkochten. Vilnius was de volgende bestemming. Het centrum was klein en aan renovatie toe. Er waren veel westerse winkels met prijzen die te vergelijken waren met die bij ons. De buitenwijken hadden een communistische uitstraling. Veel hoge grauwe flatgebouwen die er erg slecht aan toe waren. Slecht onderhouden straten en overal vuilnis. Rondom de stad veel verlaten en half ingestorte fabrieken. Al met al maakte het een trieste indruk. In de bossen buiten Vilnius overnacht om de volgende dag door te rijden naar het nationaal park Aukstaitija. In Paluse hebben we een prachtige plek gevonden aan de rand van een meer. Hier hebben we 2 dagen gestaan en genoten van de natuur en de rust. We hebben kano’s gehuurd en een tocht over het meer gemaakt.

‘s Avonds rond een kampvuur tot laat buiten gezeten. Rond het meer stonden prachtige houtsculpturen gemaakt door onbekende kunstenaars. In Anyksciai lag op een heuvel in het bos een graf wat de moeite waard was om te bekijken. Op weg naar de heuvel stond een heel oud mannetje vanuit zijn bakfiets houtsnijwerkjes te verkopen. Een paar leuke uiltje bij de man gekocht. De kerk van Anyksciai heeft de hoogste kerktoren van Litouwen. De kerk was erg mooi met vele religieuze schilderingen.

De Hill of Crosses in Siauliai was erg indrukwekkend. Op de heuvels lagen en stonden overal kruizen. Grote, kleine, zelf gemaakt of gekocht. Waar je ook keek overal had men kruizen neer gezet. In het Sovjet tijdperk zijn de kruizen diverse malen door bulldozers van de heuvels geschoven en verbrand. Telkens zijn er weer nieuwe kruizen neergezet. Zo is het een bedevaartsplaats geworden van stil verzet tegen het communisme.

De grens met Letland was na een paspoortcontrole snel gepasseerd. De paleizen Rundale Pils en Mezotne bezocht. Beide mooie paleizen. Bij de laatste hebben we ook overnacht. Het lag in een prachtig park.In het natuurpark Gaujo op een camping aan een rivier gestaan. Het was er erg mooi en rustig. Op de camping was een stookplaats. Er werd hout gesprokkeld voor een kampvuur waar we ‘s avonds heerlijk op hebben gebarbecued. We hebben de Gutmanisgrot bezocht, hier zouden mensen al vanaf de 16e eeuw teksten in de muren hebben gekerfd. In het openluchtmuseum kregen we een indruk hoe de mensen in Letland geleefd hebben. Cesis heeft een authentiek Lets centrum, maar het was wel aan renovatie toe. In Strenzi hebben we lang moeten zoeken naar de Zandbanken en stroomversnellingen in de rivier de Gaujo. Het was de moeite wel waarde.

Om de grens met Estland over te komen moesten we de paspoorten en autopapieren laten zien. Ook werden de campers gecontroleerd. In Tatu rondgekeken. Veel mooie oude gebouwen bekeken. De meeste waren ook aan een grondige opknapbeurt toe. Aan het Peipsimeer in Kallaste een plekje gevonden om te overnachten. Het wordt hier bijna niet meer donker ‘s nachts.

In Mustvee wat ook aan het Peipsimeer ligt een dagje doorgebracht. Het is een echt communistisch stadje. Het zag er grauw en vervallen uit. Winkels waren er niet veel. De winkels die er waren hadden geen etalages. Om te weten wat er werd verkocht moest je de winkel binnen gaan. We kregen vandaag gezelschap van een Italiaanse Unimogcamper. Via Johvi een grote industriestad naar de grensplaats Narva gereden. Hier liggen twee forten tegenover elkaar gescheiden door de grensrivier de Narva. Het Narva kasteel kijkt uit op het Ivangorod slot in Rusland. Het kasteel was indrukwekkend en door de eeuwen heen zeer goed bewaard gebleven. In Narva-Joesuu een mondaine badplaats uit de 19e eeuw overnacht. Hier stonden in de pijnboombossen net achter de duinen prachtige houten villa’s. Er was een prachtig lang strand waar we heerlijk hebben gewandeld.

De grensprocedure om Rusland binnen te komen was een hele klus. We stonden aan de grens maar moesten naar de andere kant van de stad om een briefje te gaan halen waarop ons kenteken moest worden genoteerd. Dit kostte natuurlijk geld. Weer terug bij de grens waren we verplicht om eerst roebels te wisselen. Het papiertje met het kenteken moest worden afgegeven waarna de paspoorten en autopapieren werden gecontroleerd. We waren Estland uit en konden in de file aansluiten in niemandsland om de grens naar Rusland over te gaan.
Na een uur te hebben gewacht waren we aan de beurt om de grensprocedure aan de Russische kant af te werken. Het heeft alles bij elkaar 3 uur geduurd voor alle papieren ingevuld waren. Ook werden de campers helemaal gecontroleerd. Als laatste moesten we een autoverzekering afsluiten. De grensbeambten waren erg norse mannen en soms manvrouwen die beslist geen moeite deden om ons met wat dan ook behulpzaam te zijn.

In Ivangorod stond een rondreizende dierentuin. Vreselijk om te zien hoe erbarmelijk de dieren waren gehuisvest. Na te hebben geluncht zijn we door gereden naar St. Petersburg. De wegen waren verschrikkelijk slecht. Veel gaten waar we omheen moesten slingeren. De dorpjes waar we langs reden zagen er erg armoedig uit en bestonden uit verfloze houten vervallen huisjes. Langs de weg stonden oude mensen en jonge kinderen aardappelen, uien, eieren en melk te verkopen. Wij hebben wat aardappels, uien en eieren gekocht.

In St. Petersburg konden we de rondweg niet vinden. De weg vragen was hier ook een probleem omdat niemand ooit van de camping had gehoord die we zochten. Dwars door St. Petersburg heen gereden om in de voorstad Olgino het motel/autocamp te vinden. De camping was achter het motel en lag in de bossen. Op de camping stond een groep Duitse campers en caravans die georganiseerd rondreisden. De camping was een vervallen en verlopen boel. Er waren nog 2 toiletgebouwen in gebruik die er redelijk uitzagen. Van het restaurant stond alleen nog het karkas. In de grotere vakantiehuisjes woonden loonarbeiders uit Azerbeidjaan en Oezbekistan. De camping werd bewaakt door gewapende bewakers. Er werd ons bij het inchecken verteld dat we de campers voor het motel moesten zetten wanneer we de camping verlieten. Daar stonden ze veiliger! De camping was voor Russische begrippen erg duur.

We werden de volgende morgen meegenomen door een Duits/Russisch echtpaar waarvan de vrouw uit St. Petersburg kwam. Zij hebben ons wegwijs gemaakt met het openbaar vervoer naar het centrum van St. Petersburg. Eerst een half uur met de bus en daarna met de metro verder. De metrostations liggen hier heel diep onder de grond; soms meer dan 100 meter. De roltrappen zijn geen overbodige luxe. De metro zit in de spits overvol en je moet erg goed op je spullen passen. Rondom de metro stations hielden zich veel ongure types op die alcohol stonden te drinken en de voorbijgangers lastig vielen.

In 1701 is er gestart met de bouw van St. Petersburg aan de monding van Neva. Het gebied was erg moerassig en niemand had verwacht dat Tsaar Peter de Grote erin zou slagen om zijn plan uit te voeren. De stad is gebouwd met behulp van duizenden lijfeigenen uit heel Rusland. De stad moest de poort naar het Westen worden.We hebben een rondvaart gemaakt op de Nerva. De Paulus en Petrusvesting waren prachtig. Binnen de vestingmuren lagen musea en kerken. De kerktoren had een bladgouden dak. De kerktoren is 122.5 meter hoog en op de tv-toren na het hoogste gebouw van St. Petersburg. Boven op de torenspits staat een 3 meter grote engel die een 7 meter hoog kruis vasthoudt. In de kerk liggen de Tsaren begraven.

Terug op de camping de campers weer naar de camping gereden. Bij het op de plaats zetten van de camper zakten de achter wielen weg. Na inspectie bleek er een rioolbuis te zijn ingestort onder het gewicht van de camper. Tot aan de assen zaten we vast in het riool. Met behulp van krikken en veel houten balken de camper wat omhoog gehaald. We kregen spontaan hulp van 2 Oezbekiërs die onder de camper kropen om het gat op te vullen met hout. Daarna hebben we er 2 houten balken overheen gelegd en na een uurtje of 2 ploeteren stonden we weer op de verharde weg.

St. Petersburg heeft veel kerken en die zijn allemaal even mooi. We hadden een selectie gemaakt van welke we wilden zien. De grote Kazankathedraal is een kopie van de St. Pieterskerk in Rome. De Isaakskathedraal heeft het op twee na grootste sacraal koepelwerk ter wereld. Het interieur was schitterend. Het altaar was met veel bladgoud en edelstenen versierd. Ook de Opstandigskerk bezocht. Deze is bekend vanwege zijn gekleurde uivormige daken op de vele torens die de kerk heeft. Ook van binnen zijn de kerken erg kleurrijk. Het zijn allemaal Russisch Orthodoxe kerken met veel en mooie iconen.

Hotel Europa is het oudste en mooiste hotel van St. Petersburg. Hier hebben we koffie gedronken en gebak gegeten. Het interieur was erg mooi en authentiek, we waanden ons even in de vorige eeuw. Terug naar de camping was geen pretje. We kwamen midden in het spitsuur uit. We hebben nooit geweten dat er zoveel mensen tegelijk in een metrowagon konden. We voelden ons als haringen in een ton.

Op het centraal station van St.Petersburg waanden we ons even terug in de tijd met al die dampende locomotieven langs de perrons. Een overdekte markt bezocht wat ook een belevenis was. Hier lag alle fruit en groenten prachtig opgepoetst te wachten op kopers. Binnen de muren van het Nevskiklooster in een buitenwijk van St. Petersburg lag een prachtig kerkhof. Hier liggen beroemde Russen begraven o.a. Tjaikofsky. De Orthodoxe kloosterkerk was weer schitterend met al zijn wand- en plafondschilderingen.

De Hermitage was een van de hoogtepunten in St. Petersburg. Het was het winterpaleis van de Tsaren en staat op een gigantisch plein. Midden op dit plein staat de Alexanderzuil. Het is een monument ter herinnering aan de overwinning op Napoleon Bonaparte en heeft ook de woelige strijd in de 2e wereldoorlog overleefd. Tegenover de hermitage ligt het gigantisch Gebouw van de Staf der Generale Garde. De hermitage is nu een museum wat schilderijen en andere kunstwerken van alle beroemde kunstenaars huisvest, zoals van Rubens. Cesanne, Rembrandt en nog vele anderen. Er was zo veel te zien dat je eigenlijk meerder dagen nodig had.

De Nevski Prospect is de meest toonaangevende straat in St. Petersburg om te winkelen. Hij is breed en indrukwekkend. Er zijn mooie overdekte Art Deco winkelpassages. Grote uit het communistische tijdperk stammende warenhuizen en alle belangrijke westerse ontwerpers hebben er een winkel. Het Russische circus was in de stad en gaf elke avond in het CircusTheater een voorstelling. Frans, Riëtte en Meis zijn hier heen geweest en hebben er ontzettend van genoten.

De laatste dag van ons bezoek aan St. Petersburg werd het 301 jarig bestaan van de stad gevierd. Er was een soort carnavalsoptocht met veel muziekkorpsen die over de Nevski Prospect trokken. Veel mensen waren er op de been om dit te bekijken. Er waren ook veel militairen en politie op straat om alles in goede banen te leiden. Terug op de camping was daar een grote paniek. Er was in 20 campers en caravans ingebroken. Er werd direct gevraagd of er bij ons ook was ingebroken. Na een snelle controle bleek dat er bij ons niets aan de hand was en dat er bij Frans en Riëtte een raam weg was. Het raam lag een stuk verder onder een huisje en was niet kapot zodat het zonder al te veel problemen er weer in gezet kon worden. Er bleek niets te zijn gestolen bij Frans en Riëtte. Waarschijnlijk zijn de daders geschrokken van Joep (de hond) die wakker is geworden. Bij ons is Floor waarschijnlijk het inbraakalarm geweest waardoor ze niet hebben ingebroken.

Na 5 dagen St.Petersburg zijn we naar Krohnstadt gegaan. Het was een eiland een kilometer of 50 buiten St. Petersburg. Hier was de Baltischevloot gelegerd in de communistische tijd. Er leefden 40.000 mensen compleet afgesloten van de buiten wereld. Alleen met toestemming mochten de mensen van het eiland af. Het eiland is ongeveer 10 jaar geleden opengesteld en verbonden met het vaste land door middel van een dijk. In de stad op het eiland was een mooie orthodoxe basiliek die dienst deed als marinemuseum.

Toen we dwars door St. Petersburg reden op weg naar Poesjkin werd Frans aangereden door een Lada. De lada wipte op de bumper van Frans zijn camper en daardoor brak er een stuk af. De man was onverzekerd en na wat onderhandelen kreeg Frans wat roebels en was de zaak geregeld. Net buiten St. Petersburg kwamen langs een heel groot kerkhof. De grafzerken waren erg pompeus en op bijna elke steen zag je een afbeelding van de overledene. Bij elk graf had men een bank en tafel staan, meestal van natuursteen. Mensen zaten gemoedelijk langs het graf te picknicken.

In Poesjkin ligt het prachtige Catharinapaleis. Dit paleis is beroemd vanwege zijn barnstenen kamer. Na de 2e wereldoorlog zijn de stenen waarschijnlijk door de nazi’s geroofd. De Duitsers hebben onlangs meebetaald aan de restauratie van deze kamer in het paleis. Op een bewaakte parkeerplaats vlakbij het paleis overnacht. Het Catharinapaleis was de volgende dag gesloten en alleen geopend voor groepen. Een mooie wandeling in het landschapspark rond het paleis gemaakt. In Pavloks het favoriete verblijf bezocht van Tsaar Paul de 1e. Het was een klein maar mooi ingericht paleisje. Het lag in een schitterend bospark met mooie waterpartijen en vijvers.

Petershof was de zomerresidentie van Peter de Grote, de Tsarina’s Elizabeth en Catharina hebben het verder uitgebouwd en verfijnd. Het terrein bevat diverse paleizen, vijvers en veel fonteinen. Voor het Paleis loopt een kunstmatig aangelegd kanaal naar de zee. Hier kwam Peter de Grote per boot aan vanuit St. Petersburg. Zowel het paleis met zijn prachtige troonzaal als het park was erg indrukwekkend. Niet ver van Petershof af stond een prachtige Orthodoxe basiliek. Vlak naast Petershof leefden er daklozen in putten en tussen het afval. Wat een contrast!

In Poesjkin nog een poging gewaagd om het Catharinapaleis te bezoeken. Helaas was de kassa gesloten i. v. m de grote drukte. Misschien zouden we om 16.00 uur een kaartje kunnen krijgen en dan hadden dan nog een uurtje om het paleis te bekijken. Besloten om deze bezienswaardigheid te laten voor wat het was en vandaag terug naar de grens met Estland te rijden.

Net voor de grensstad Ivangorod bleek dat we een stopstreep niet hadden gezien. We werden gesommeerd om te stoppen door een politieman die uit zijn hokje kwam snellen en heel hard op een fluit blies. Frans en Ton moesten mee naar binnen met hun paspoort en autopapieren. Frans en Ton deden alsof ze niet begrepen waar het over ging. Toen kwam er een papier tevoorschijn waar in wel 30 talen, ook in het Nederlands, stond dat ze de stopstreep hadden genegeerd. De bekeuring was € 50 per camper. We hadden al van andere reizigers gehoord hoe ze opgelicht waren en zijn de dialoog met de politieman aangegaan. Na een half uur zijn we vertrokken na € 5 per camper op tafel te hebben gegooid. Zelfs dat was nog te veel want we kregen geen bon! Die agent had zijn dagsalaris weer verdubbeld.

Aan de grens bleek dat we weer aan het andere eind van de stad een papiertje hadden moeten halen met het kenteken van de camper erop. Weer onderhandeld en na € 5 te hebben betaald konden we doorrijden. Na de nodige controles waren we binnen een uur Rusland weer uit. Aan de grens met Estland werd voor het eerst naar de papieren van Floor gevraagd.

We hebben Rusland ervaren als een land met grote contrasten. Er is erg veel armoede. Mensen zijn of steenrijk of straatarm! De gewone Rus woont in verpauperde wijken in steden en dorpjes die er allemaal even grauw uitzien. De Russen zijn over het algemeen erg nors. Er wordt in het openbaar veel gerookt en gedronken. De jongeren lopen in dure merkkleding rond en de meisjes zijn broodmager. Die geven hun geld liever uit aan kleding dan aan voeding!
In het nationaalpark Lahemaa in Vosu een leuke kleine camping gevonden. We hebben er een paar dagen heerlijk geluierd. Daarna verder naar de hoofdstad Talinn. Talinn was een mooie stad. Er was een groot feest en een braderie met veel oude ambachten. Ook trok er een optocht met ridders en mooie jonkvrouwen op paarden door het oude centrum. Je waande je terug in de middeleeuwen. Vanaf het Toompea kasteel wat hoog boven de oude stad lag hadden we een mooi uitzicht over Talinn en de haven.

In Haapsula zijn we met de veerboot naar het eiland Hiiumaa gevaren. De overtocht duurde ander half uur. Op het schiereiland Tahkuna staat een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de ramp met de veerboot Estonia. De ramp heeft 30 zeemijlen voor de kust van Hiiumaa plaats gevonden. Het monument bevat een klok die gaat luiden als de wind dezelfde windkracht heeft als in de nacht dat de Estonia is gezonken. Op het eiland lag een verlaten bunkercomplex uit de Sovjettijd.

Met de veerboot naar het volgende eiland dat voor de kust van Estland ligt Saaremaa. Op de klif Panga Pank hadden we een prachtig uitzicht op zee. Overal zaten oeverzwaluwen te broeden. Aan voedsel hadden ze geen gebrek want er was een complete muggenplaag op Panga Pank. In het natuurpark Viiclue hebben we heerlijk gewandeld. De natuur is hier prachtig. Kuressaare is de hoofdstad van het eiland. Het is een gezellig rustige stad met een burcht. Aan het eind van de dag hebben we heerlijk in het zwembad gezwommen en zijn we in de sauna geweest van een kuurhotel. Na een paar uurtjes recreëren en weer helemaal schoon hebben we in het restaurant gegeten. De gebonden champignonsoep was overheerlijk. Na twee grote borden soep; Frans en Ton zelfs drie; kwamen we aan het buffet voor de hoofdmaaltijd. Tot onze grote verbazing bleek de champignonsoep geen soep te zijn maar champignonsaus voor bij het vlees.

Op Saaremaa ligt een krater die veroorzaakt is door een meteoriet. De bewegwijzering was erg slecht waardoor we de krater niet hebben gevonden. Muhu is een klein eilandje dat verbonden is met Saaremaa door een dijk. Op Muhu ligt een beschermd dorpje Koguva. In de stromende regen hebben we dit bekeken. Het was prachtig. Kleine houten huizen die helemaal met mos waren begroeid. Smalle onverharde paden liepen tussen de huisjes door. Dit dorpje werd nog bewoond door oudere mensen.Het weer verslechterde gedurende de dag. Het regende erg hard en het begon te stormen. De veerboot die we geboekt hadden kon niet uitvaren. Laat op de avond toen de storm wat was gaan liggen konden we met een aantal uren vertraging eindelijk vertrekken.

Na een overnachting in Parnu zijn we de grens overgegaan naar Letland. In Saulkrasti een badplaats aan de Oostzeekust een plaatsje gevonden om van het zonnetje te genieten op een parkeerplaats aan het strand. De volgende ochtend naar de hoofdstad Riga gereden. Riga heeft een mooi centrum met een aantal zeer mooie oude gebouwen en kerken. In de oude stad was een hele grote markt waar alles te koop was. Rond de markt liepen veel onverzorgde en dronken mensen rond. Buiten het stadscentrum deed de stad erg communistisch aan. Veel grauwe flatgebouwen en erg slechte wegen.

In Jurmala voor Meis haar verjaardag naar een grote camping gegaan. De camping zat vol en we mochten voor een nacht op de parkeerplaats staan voor het waterpretpark wat bij de camping hoorde. De volgende dag konden we op de camping terecht. Meis werd vandaag vijf jaar!!! Meis had voor taart en andere lekkere hapjes gezorgd. Helaas was lekker buiten zitten er niet bij omdat we weer veel last hadden van muggen. Op de camping stonden veel Duitse campers en caravans. Deze mensen hadden zich voor langere tijd geïnstalleerd. Op een gegeven moment kwam de manager van de camping zeggen dat we Floor en Joep moesten aanlijnen omdat er mensen hadden geklaagd. De camper wat verzet maar een Duits echtpaar bleef klagen dat we de honden moesten aanlijnen. Floor uiteindelijk aan een lijn van 100 meter gedaan!

Via een schitterende route naar Kuldiga gereden. Hier waren mooie erg brede watervallen en enkele zandgrotten. Met een gids hebben we de grotten bezocht. Chantel is er na 10 meter weer uitgegaan, die kreeg last van claustrofobie. De anderen hebben de tocht afgemaakt. Het was erg hilarisch geweest. Sommige gangen waren zo smal dat je er kruipend of tijgerend door heen moest. Op een gegeven moment zat Ton zelfs klem in een doorgang en kon na het nodige heen en weer geschuif verder.

Liepaja was een troosteloze havenstad. De haven is in de winter ijsvrij en was in betere tijden een belangrijke verbinding naar het westen. De Karosta gevangenis is tot het uiteen vallen van de Sovjet Unie in gebruik geweest. De gevangenis was in het begin van de vorige eeuw een ziekenhuis. Later is het een van de beruchtste gevangenissen van Letland geworden. Er werd gemarteld en de gevangenen werden er onder erbarmelijke omstandigheden gevangen gehouden.

De grens met Litouwen was niet meer dan en formaliteit. Palanga was het Zandvoord van Litouwen. Modern opgezet met een strandweg vol attracties voor de kinderen en vele restaurants, terrasjes en cafés. Het was er schoon en goed onderhouden. Het was er gezellig druk. Mede door het weekend en een braderie. Net buiten het stadje hadden we een plek gevonden achter de duinen in de bossen om te overnachten. Toen we terug kwamen van een strandwandeling zagen we dat bij de camper van Frans en Riette de schijnwerpers van de bumper waren gehaald! Van de daders was natuurlijk geen spoor meer te bekennen.

Klapeida was weer zo’n vreselijke havenstad. Hier moesten we met de veerboot naar het schiereiland Curonian Spit. Curonian Spit is aan de zuidkant verbonden aan het Russische gedeelte van het schiereiland. Dit is de enclave Kalingrad. Het gehele schiereiland is een nationaal park en er golden strenge regels t.a.v. omgaan met de natuur. We moesten toen we van de veerboot afkwamen eerst een soort milieubelasting betalen om dat we met de camper waren. In Nida op een camping gaan staan omdat vrij kamperen hier niet was toegestaan. Helaas werkte het weer niet mee. Het regende en was erg koud. Ondanks het slechte weer toch een flinke wandeling gemaakt door de duinen, over het strand en door Nida. Op de terugweg naar de veerboot de hoogste duin van Litouwen beklommen.

In Kaunos waren de resten van een burcht. Wat er verder mooi en/of interessant zou zijn aan deze stad is ons niet duidelijk geworden. Na een onrustige nacht op de parkeerplaats van de burcht ( het bleek een hangplek te zijn) naar Polen vertrokken over een schitterende snelweg.

De Baltische staten horen vanaf 1 mei 2004 bij de Europese Unie. Dit bleek uit het feit dat we gewoon verzekerd waren met de campers en de relatief eenvoudige grensprocedures. Het verschil tussen rijk en arm was hier zeer groot. In het oosten van alle drie de landen waren de mensen aanzienlijk armer dan in het westen van deze landen. Ook het verschil tussen de stad en het platteland was groot. De Europese Unie pompt hier erg veel geld in de infrastructuur. Dit was te zien aan de grote borden langs in aanbouw zijnde snelwegen. De cultuur was mooi maar niet spectaculair. De natuur was in alle drie de landen erg mooi en er waren veel nationale parken. De mensen waren erg gesloten en niet echt vriendelijk. Er wordt overal veel alcohol gedronken.

Het Mazuren gebied bestaat uit vele honderden kleine en grote meren. Het is een belangrijk toeristisch watersport gebied in Polen. De wegen waren smal met bomen vlak langs de weg. Hierdoor had je het gevoel dat je door groene tunnels reed. In Glycko wat rond gewandeld en glaswerk gekocht! Glycko was een druk gezellig stadje. In Mikolajki was een speciale camperplek midden in het dorp. Het dorp was geheel toegespitst op watersport.

Olsztijn had een ‘mooi’ gerestaureerd stadscentrum. Helaas verstaan ze hier in Polen onder restaureren het op een slechte manier gevelversieringen op huizen schilderen. Van ver af oogt het mooi; van dichtbij weet je niet wat je ziet.
Het Elblag kanaal was iets aparts.De boten worden van het ene niveau van het kanaal op een treinlorrie naar het andere niveau getrokken over treinrails. Het was een spectaculair gezicht. Het kanaal lag prachtig tussen de bossen, er waren wel weer veel muggen hier.

Op weg naar Malbork kregen we een klapband. Waarschijnlijk waren we over een stuk ijzer gereden. In Malbork stond de goed bewaard gebleven Mariënburcht. We hebben de Burcht bekeken samen met Meis. Frans en Riëtte waren bij een keramist aan het kijken of ze hier tegels voor een wandkachel konden laten maken. In Gdansk op een camping gestaan vlak aan zee. Het centrum was eenvoudig te bereiken door een tram die voor de camping een halte had. Gdansk was een gezellige stad. Het had een gezellig oud centrum, helaas op Poolse wijze gerestaureerd. De stad is na de 2e wereldoorlog compleet verwoest geweest. Nu heeft het leuke winkelstraatjes, prachtige kerken en oude gebouwen.

Sopot is het Scheveningen van Polen. Er loopt een prachtige pier de zee in waarop van alles te doen was. Het strand stond vol met rieten strandkorven. In Kluki zijn we naar een openluchtmuseum geweest. Hier kreeg je een indruk hoe er vroeger werd geleefd op het Poolse platteland. Net buiten Kluki aan de rand van het nationaal park Stowinski overnacht, midden in de natuur. In de sloten zaten kikkers te kwaken en de reeën kwamen tot vlakbij de camper om te grazen. Het Nationaal park Stowinski is beroemd vanwege ‘wandelende duinen’. De duinen zijn gemiddeld 30 meter hoog en verplaatsen zich 10 meter per jaar. Overal stonden er uitkijktorens waarvan je een prachtig uitzicht had op de omgeving en een groot binnenmeer.

Langs de parkeerplaats stond een huis waarin een gezin met kleine kinderen woonde. Riette is er wat kleding en speelgoed van Meis gaan afgeven. Meis heeft de hele middag met de kinderen van het gezin gespeeld. Aan het eind van de middag kwamen de man en vrouw een tas met vers gevangen vis brengen en wat groenten uit hun eigen tuin.
Rowy was onze laatste stop in Polen. Het was een leuk vakantieplaatsje aan zee. Szczecin is de grensplaats met Duitsland. Het is een verschrikkelijke stad; grauw en vol met flats. Hier de laatste zloty’s opgemaakt aan het overheerlijke rundvlees dat ze in Polen verkopen. De koelkast zat helemaal vol met mals rundvlees wat thuis in de vriezer moest. De weg naar de grens was hopeloos, zo ook de eerste 100 kilometers in Duitsland. Na een laatste overnachting op een autohof in de buurt van Potsdam zat deze reis er weer op. Wel nog een paar keer nagenoten van het goede rundvlees en een lekker glas wodka.